[国际足球]中国杯：卡瓦尼世界波 乌拉圭进决赛
FAQ (ang. Frequently Asked Questions, najcz??ciej zadawane pytania) – cz?sto zadawane, podstawowe pytania i odpowiedzi na temat polskoj?zycznej Wikipedii.
| Dla niedowidz?cych: Jak zwi?kszy? czcionk?? |
|---|
|
Je?li chcesz, by wy?wietla?a Ci si? wi?ksza czcionka:
Odt?d du?a czcionka wy?wietli si? niemal wsz?dzie – tak?e w menu i zak?adkach. |
W artykule jest b??d. Gdzie mo?na to zg?osi?? Czy mog? go poprawi??
Po pierwsze, obowi?zuje zasada ??mia?o modyfikuj strony”. Mo?esz samodzielnie poprawi? b??d. Je?li jest to literówka czy inny b??d redakcyjny, to na stronie artyku?u, na której jest b??d, klikasz w przycisk ?Edytuj” (na górze strony), wyszukujesz fragment tekstu i go poprawiasz. Potem klikasz w ?Zapisz”, wpisujesz w opisie zmian skrót lit., b?d? dr. red., klikasz w ?Zapisz stron?” i… ju?.
Je?eli jest to powa?niejszy b??d – kliknij w link do dyskusji (?Dyskusja” na górze strony artyku?u) i opisz go tak, jak potrafisz. Je?li masz mo?liwo??, mo?esz te? poprawi? powa?niejsze b??dy merytoryczne. Zrób to zgodnie z zasadami Wikipedii, podaj ?ród?o, z którego czerpiesz wiedz?, postaraj si? te?, by wpisywana tre?? by?a neutralna i zgodna z encyklopedycznym stylem.
Mo?esz zg?osi? b??d. W menu po lewej stronie, w zak?adce ?Dla czytelników”, znajduje si? opcja → ?Zg?o? b??d”. B?d?c na stronie artyku?u, kliknij i zg?o? – napisz, na czym b??d polega.
Chc? napisa? nowy artyku?. Od czego mam zacz??? Jak to zrobi? krok po kroku?
Polecamy zobaczy? stron? Pomoc:Jak napisa? nowy artyku?.
Na pocz?tek spróbuj eksperymentalnie wykona? kilka edycji, aby zobaczy? na czym to wszystko polega. Mo?esz zacz?? od strony Pomoc:Pierwsze kroki.
Mo?esz za?o?y? konto i napisa? pierwszy artyku? w brudnopisie. Link do niego pojawi si? po zarejestrowaniu na górze strony, obok twojej nazwy u?ytkownika. Gdy ju? je stworzysz, skontaktuj si? z którym? z przewodników z pro?b? o ocen?, czy wszystko jest ok. Ka?dy kolejny artyku? b?dzie ?atwiejszy do napisania.
Napisany przeze mnie artyku? zosta? usuni?ty. Dlaczego? Czy mo?na go przywróci??
Powodów usuni?cia mog?o by? kilka.
- Je?eli artyku? zosta? przepisany ?ywcem z innej strony, prawdopodobnie zosta? usuni?ty jako naruszaj?cy prawa autorskie.
- Je?eli dotyczy? ma?o istotnej kwestii, móg? zosta? usuni?ty jako nienadaj?cy si? do encyklopedii.
- Je?eli nikt nie mia? mo?liwo?ci potwierdzi? ?ród?ami opisywanego faktu, móg? zosta? usuni?ty jako nieweryfikowalny.
- Je?eli forma i tre?? ra??co odbiega?y od przyj?tych zasad, artyku? zosta? usuni?ty w trybie ekspresowym (bez przeprowadzenia dyskusji na ten temat). Je?li s? w?tpliwo?ci czy artyku? usun??, najpierw przeprowadzana jest dyskusja w poczekalni, w której mo?e bra? udzia? ka?dy.
- Mog?y te? by? i inne powody. Najcz?stsze przyczyny usuwania artyku?ów zebrane zosta?y na stronie: Pomoc:Dlaczego mój artyku? zosta? usuni?ty?
Mo?esz sprawdzi?, jaka by?a przyczyna usuni?cia. Wpisz tytu? artyku?u na tej stronie i zobacz uzasadnienie skasowania. Je?eli chcesz uzyska? dalsze wyja?nienia skontaktuj si? z administratorem, który usun?? artyku?.
Je?eli usuni?ta tre?? nie narusza?a prawa, a temat przystaje do encyklopedii, po odpowiednim dopracowaniu zgodnie z zasadami (dodaniu ?róde?, napisaniu go w sposób neutralny, poszerzeniu, doprowadzeniu do odpowiedniej formy itd.) istnieje mo?liwo?? odtworzenia artyku?u. Jednak przed zamieszczeniem tre?ci w?ród innych artyku?ów, nale?y j? dopracowa?. Dlatego odtworzon? tre?? mo?na wst?pnie umie?ci? np. w Twoim brudnopisie. Za?ó? w tym celu konto (je?li go jeszcze nie masz) i popro? na stronie Wikipedia:Pro?by do administratorów o skopiowanie tre?ci z usuni?tego artyku?u do Twojego brudnopisu.
Czy i kiedy wolno kopiowa? tre?ci z innych ?róde?? Od kogo mo?na otrzyma? zgod? na ich wykorzystanie?
O ile tre?ci nadawa?yby si? do zamieszczania w encyklopedii, to konieczna jest zgoda autora na opublikowanie ich na licencji Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach 4.0 (CC-BY-SA 4.0). Co najwy?ej mo?na, odpowiednio zaznaczaj?c (podaj?c autora), wykorzysta? krótki fragment w postaci cytatu. Nie dotyczy to jedynie tre?ci, których autor b?d? autorzy (dotyczy tak?e t?umaczy) nie ?yj? od 70 lub wi?cej lat (musimy wtedy zna? autora i jego dat? ?mierci) oraz innych materia?ów znajduj?cych si? w domenie publicznej.
W przypadku ?yj?cych autorów, je?liby zgodzili si? oni na zamieszczenie tre?ci na powy?szej licencji, to zgoda pisemna powinna by? dostarczona z ich adresu mailowego na adres permissions-pl@wikimedia.org. Mo?e ewentualnie by? przes?ana z twojego maila (za pomoc? funkcji ?prze?lij dalej”). Nie mo?e by? to zgoda typu – ?zgadzam si? na zamieszczenie tre?ci z... w Wikipedii”, poniewa? ka?da tre?? znajduj?ca si? w Wikipedii mo?e by? dalej, na warunkach licencji, kopiowana. Aby spróbowa? uzyska? tak? zgod?, mo?esz skorzysta? z wzorca ze strony Szablon zapytania o prawa autorskie.
Oczywi?cie, publikuj?c teksty znalezione w sieci, nie zapomnij o pozosta?ych zasadach Wikipedii, w szczególno?ci zadbaj o to, aby tekst by? neutralny i poparty zewn?trznymi ?ród?ami (je?li np. jest to ciekawie opracowany temat na prywatnej stronie, w przypadku którego autor zgodzi? si? na obj?cie go licencj? CC-BY-SA 4.0, ale zawiera opinie autora i brakuje w nim przypisów).
Czy tre?ci Wikipedii mo?na wykorzysta? poza ni?? Czy t?umaczenia z innych Wikipedii s? dopuszczalne?
Tre?ci z Wikipedii mo?na wykorzysta? w dowolnym celu, ale zgodnie z licencj? Creative Commons Uznanie autorstwa Na tych samych warunkach 4.0, trzeba poda? przynajmniej informacj? o tym, ?e tre?? jest na tej licencji oraz wskaza? wszystkich autorów, a w przypadku modyfikacji tak?e ?ród?o. Dotyczy to przede wszystkim tekstów, grafiki i multimediów, poniewa? bywaj? one zamieszczane na innych licencjach, ale co do zasady, traktuje si? je tak samo. Oczywi?cie poza tre?ciami, które s? w domenie publicznej, te mo?na bez niczego rozpowszechnia?. Gdy chcemy tego dokona? na stronie internetowej, prywatnej, czy w gazecie, wystarczy link do licencji oraz link do autora b?d? autorów danej tre?ci. Znajduje si? on w przypadku tekstów w zak?adce ?Historia i autorzy”, w przypadku grafik – na stronie grafiki.
Co do tekstów z innych Wikipedii, to jak najbardziej wolno stosowa? t?umaczenie, poniewa? obj?te s? t? sam? licencj?, co wersja polskoj?zyczna. Ale przy tworzeniu artyku?u trzeba poda? autorów – link do historii strony w pasku opisu zmian powinien wystarczy? (licencja jest ta sama). Uwaga! Innych Wikipedii nie traktujemy jako ?róde?. T?umaczone artyku?y te? powinny posiada? ?ród?a – wtedy zamieszczamy je równie? w wersji polskoj?zycznej.
Co istotne, a nierzadko si? o tym zapomina, przy kopiowaniu tre?ci wewn?trz Wikipedii, te? trzeba wskaza? autorów.
W jaki sposób przes?a? grafik? (plik) i jak j? zamie?ci? w artykule? Jak to zrobi? krok po kroku?
- Przesy?anie plików
- Pliki przesy?amy do serwisu Wikimedia Commons. Aby przes?a? plik, trzeba najpierw utworzy? konto. Je?eli masz ju? konto w Wikipedii, nie musisz tworzy? nowego w Wikimedia Commons, poniewa? jest to konto uniwersalne.
- Je?eli jeste? autorem zdj?cia, zobacz opis na stronie Commons:Jak przes?a? grafik? w?asnego autorstwa – jest tam wyja?nione krok po kroku, jak przes?a? plik, jak go nazwa?, opisa? i skategoryzowa?. Oczywi?cie zamieszczamy tylko takie pliki, które nie ?ami? prawa i które maj? warto?? dla projektów Wikimedia. Je?li nie jeste? autorem, przeczytaj opis na stronie Commons:Pierwsze kroki/Wybieranie licencji. Polecamy te? ca?y poradnik zawarty na stronie: Commons:Pierwsze kroki.
- Po przes?aniu pierwszego zdj?cia za??czenie kolejnych nie powinno by? ju? trudne, ale do przesy?ania wi?kszej liczby zdj?? polecamy u?y? programu, np. takiego jak Commonist. W przypadku zdj?? u?ywamy rozszerzenia.jpg. Szerzej o typach plików na stronie Commons:Typy plików.
- U?ywanie plików w artyku?ach
- Aby umie?ci? plik w artykule, trzeba skopiowa? nazw? pliku (nazw? strony, ale nie z paska adresu http, tylko nazw? wy?wietlan? na stronie, bezpo?rednio nad plikiem, np. Khajuraho Dulhadeo 2010.jpg). W pasku na górze edytowanej strony klikasz ?Wstaw” – ?Multimedia”, wklejasz nazw? pliku i wybierasz jego miniaturk?. Wyczerpuj?cy opis jak zamieszcza? pliki w artyku?ach znajduje si? na stronie: Pomoc:Ilustrowanie.
Czy grafiki mo?na zamieszcza? tylko na licencji Creative Commons? Czy mo?na zamieszcza? pliki z innych Wikipedii lub znalezione w internecie?
Do ilustrowania artyku?ów wybieramy ilustracje, które przes?ane zosta?y do repozytorium Wikimedia Commons, z którego korzystaj? wszystkie edycje j?zykowe Wikipedii, jak i inne projekty Wikimedia. Musz? by? to licencje wolne, czyli Creative Commons lub inne, np. GNU FDL, pozwalaj?ce na dowolne kopiowanie, rozpowszechnianie i modyfikowanie dzie?a za podaniem autorstwa i licencji, na jakiej przes?any zosta? plik. Zaleca si?, aby pliki przesy?a? na licencji Creative Commons BY-SA 4.0, ale autor pliku mo?e wybra? spo?ród innych licencji dopuszczalnych w Wikimedia Commons. Lista tych licencji oraz warunki szczegó?owe co do publikacji prac (np. w niektórych krajach fotografii pewnego rodzaju obiektów nie wolno publikowa?) znajduje si? na stronie: Commons:Licencja.
Uwaga! Samodzielne sfotografowanie sceny z filmu w kinie, czy zrobienie zrzutu ekranu jest takim samym powieleniem, jak skopiowanie utworu w inny sposób. Nie nabywa si? przez to praw autorskich do skopiowanego w taki sposób dzie?a.
Je?eli nie jeste? twórc? pliku i nie masz do niego praw autorskich, to mo?esz go przes?a? jedynie, je?li znajduje si? on w domenie publicznej (czyli min??o 70 lat od ?mierci autora/autorów albo potrafisz udokumentowa? to, ?e jest on z innego powodu w domenie publicznej – dotyczy to np. zdj?? publikowanych w Polsce przed 1994 rokiem, których nie oznaczano jako ?wszelkie prawa zastrze?one”), albo je?li uzyskasz od niego zgod? na obj?cie pliku woln? licencj?. Zgoda autora musi by? przes?ana na adres permissions-pl@wikimedia.org. W przypadku plików, jakie znajduj? si? w zasobach internetowych, trzeba mie? wi?c rozeznanie co do ich statusu prawnego.
W przypadku plików z innych Wikipedii mo?na je przenie?? do Wikimedia Commons (np. przy u?yciu narz?dzia CommonsHelper). Jednak?e z pewnymi wyj?tkami. Na pocz?tku sprawd?, czy plik zosta? opublikowany na akceptowalnej licencji. Niektórych plików (np. z oznaczeniem ?fair use”) nie mo?na b?dzie przes?a?. Pami?taj, by da? taki sam opis, jaki jest na stronie opisu pliku tam gdzie on si? znajduje – z zaznaczeniem autora, ?ród?a i licencji.
Kiedy wykonana przeze mnie poprawka (lub poszerzenie artyku?u) zostanie zatwierdzona? Kogo mo?na poprosi? o zatwierdzenie zmian?
Maksymalny czas oczekiwania na oznaczenie edycji jako wolnej od wandalizmów wynosi ok. 3–4 miesi?cy, ale zazwyczaj zmiany oznaczane s? na bie??co. Wikipedi? ka?dy mo?e wspó?tworzy? i cho? prawie wszyscy dzia?aj? w dobrej wierze, zdarza si?, ?e niektórzy próbuj? niszczy? prac? innych. Wikipedia chroni si? przed wandalami, jednak?e okupione jest to niedogodno?ci? oczekiwania na zatwierdzenie zmian. Codziennie u?ytkownicy wykonuj? kilkana?cie tysi?cy edycji, w tym du?a ich cz??? jest dokonywana przez wikipedystów nieposiadaj?cych statusu redaktora, równie? przez osoby niezarejestrowane. Osób posiadaj?cych uprawnienia do oznaczania jest obecnie 4060, ale nie wszyscy na co dzień zajmuj? si? przegl?daniem zmian.
Je?eli widzisz potrzeb?, by wprowadzone zmiany zosta?y przejrzane szybciej, napisz pro?b? o ich sprawdzenie na stronie Wikipedia:Pytania nowicjuszy.
Je?li edytujesz jako niezalogowany, mo?esz si? zarejestrowa? lub zalogowa? – po 150 edycjach mo?esz otrzyma? uprawnienia redaktora (Wikipedia:Wersje przejrzane/Przyznawanie uprawnień).
W jaki sposób doda? link do innego artyku?u, zrobi? automatyczne wypunktowanie, wstawi? tabelk?, spis tre?ci itd.?
- Poradnik dotycz?cy formatowania w edytorze wizualnym znajdziesz na stronie Pomoc:VisualEditor.
- Informacje o tym jak formatowa? w kodzie ?ród?owym, znajdziesz tutaj: Pomoc:Formatowanie tekstu.
- Jak tworzy? linki do innych stron, a tak?e do innych stron internetowych, znajdziesz na stronie Pomoc:Jak wstawi? link. Tworzenie linków do innych Wikipedii opisano w tym miejscu: Pomoc:Interwiki
- Pomoc:Tabele – obszerny opis wstawiania tabelek.
- Spis tre?ci generowany jest automatycznie, gdy dodajemy kolejne sekcje (rozdzia?y), zobacz jak robi? to w odpowiedni sposób na stronie: Pomoc:Dzielenie artyku?ów na sekcje.
- Pomoc:Znaczniki – tu opisane s? specjalne znaczniki – wi?kszo?ci z nich nie u?ywamy w artyku?ach.
- Pomoc:Wzory – opisano tutaj, w jaki sposób wstawia? wzory matematyczne (LaTeX).